2013(e)ko martxoaren 15(a), ostirala

"Martxoak 3" elkartearen bozeramaileei elkarrizketa II

“PSOEri ezinezkoa suertatu zitzaion lehendakaritzan Euskal Herriko errealitatea borrokatzea” Lander Garcia
Aurreko egunean publikatutako elkarrizketaren bigarren atala daukazue hau. Bertan, Lander Garcia Martxoak 3 elkarteko bozeramaileak hainbat gaien inguruan hitz egiten du.

Nondik dator elkartea sortzeko ideia?
Martxoak 3 elkartea berez 1999an sortu zen XX. mende horren bukaeran sortzen ari zen egoera politiko berrian biktimentzako justizia aldarrikatzeko sortu zen. Baina egia, justizia eta sarraskiaren oroimena mantentzeko ekimenak beti egon dira Gasteizen, bai sindikatuen eta eragile politiko eta sozialen aldetik.
Bertsio ofizialean, biktimak erasotzaile bezala agertzen dira eta poliziek haien bizitza arriskuan ikustean tirokatu zituztela dio. Hau dela eta, elkartearen lehenengo asmoetako bat bertsio ofizialaren aldaketa izan zen. Justizia lortzeko lehenik eta behin egin behar dena egia bilatzea da, gero egiatik jendea epaitu ahal izateko. Horregatik egia da lehenengo aldarrikapena beti.


Nola lan egiten duzue? Zein ekintza burutzen dituzue?
Ekimen asko egin izan ditugu. Baina garrantzitsuena, euskal parlamentuarekin batera egin genuena da. Lortu genuen Fraga parlamentura deituta egotea, baina ez zen agertu. Estatu barruan instituzioak inplikatu eta gero ONUko Giza Eskubideen tribunalera joatea da gure helburua. Horrez gain, herri mugimenduetan eta kasuaren gizarteratzean ere lan egin dugu: manifestaldiak, M3moria Gunearen antolakuntza, hitzaldiak, etab.

Nondik dator Bloody Sundayeko biktimekin elkartasuna?
Elkarteko kide batzuk harremana zeukaten Irlandarekin. Gainera Irlanda eta Euskal Herriaren arteko harreman estua egon da beti: gatazka dauden bi herri, zapaldutako bi herri… Gobernu Britaniarrak hasieran hemen gertatzen den bezala ez zuen onartzen sortutako mina. Han erresoluzio fasera ailegatu zirenean, Britania Handiak onartu zuen momentu horretara arte ontzat ematen zen bertsioa ez zela egia, eta biktimak inozenteak zirela. Guk ikusita egoera hori hemen ematea ezinezkoa dela eta haiekin identifikatuta sentitu ginenez, hona etortzera gonbidatu genituen. Benetan oso interesgarria izan zen haiek gurekin egotea, izan ere, biktimen arteko elkarrizketak terapia moduko batzuk dira, identifikatuta sentitzen baitziren haien artean. Gainera Martxoak 3ri proiekzio internazional bat emateko aukera eman zigun. Oso aberasgarria izan zen guretzat.

EHko 5 sindikatu handiak Martxoak 3ko manifestaldira deitzen dute. Badakizue zergatik CCOOk eta UGTk ez duten deitzen?
Hasiera batean, CCOO eta UGT manifestaldietara etortzen ziren, baina bere momentuan haiek trantsizioa onartu zuten eta manifestaziora joateari utzi zioten, haien apustua Maiatzaren 1a zela esanez. Baina hau gure ustez aitzakia bat da, izan ere, Martxoaren 3ko manifestaldia lehenik eta behin zigorgabetasunaren aurkako salaketa bat da. Hori salatzea Espainiako sistema osoa salatzea suposatzen zuen, Espainia diktaduratik monarkia konstituzionalera pasatu zelako inongo mozketarik gabe. Eta haiek trantsizio hori onartzean mozketarik ez egotea ere onartu zuten. Hau dela eta haiek ez lirateke gustura sentituko trantsizio hori salatzen duen manifestaldi batean. Hala ere, horrek ez du esan nahi afiliatuak ez direla etortzen, izan ere, elkarteko hainbat pertsona bi sindikatu horietan sartuta daude.

Xuban Nafarrateren eta Iñigo Cabacasen kasuak besteak beste poliziak indarkeria erabiltzen jarraitzen duenaren kasu argiak dira. Baina zein ezberdintasun dago 1976ko eta gaur egungo indarkeriaren artean?
Espainian ez dago inongo kultura demokratikorik. Hau dela eta, estatuak ez daki kritikak nola kudeatzen ezta erabakitzeko eskubidea babesten. Hau ez da kasualitatea, izan ere, lehen esan dudan bezala ez da inongo apurketarik egon diktaduratik monarkia parlamentariora. Beraz trantsizioan sortutako erakunde guztiak, diktaduraren ondorio dira, eta polizia egitura horien barruan dago. Ertzaintza adibidez eskema zehatz baten barruan dago eta zigorgabetasun sistema horren barruan sortu dena, eta bai PSOEk, bai UGTk eta CCOOk, eta baita EAJk ere sistema hori elikatu dute urteetan zehar. Eta azken urteotan egoera sozioekonomikoa larritu den heinean ikusi da nola jendea kalera atera den, eta aldi berean nola polizia antzeko jarrera bat hartu duen.

Esan duzu PSOEk sistema hori elikatu duela baina duela pare bat urte omenaldi bat egin zien Martxoak 3ko biktimei. Nola ulertzen da hau?
2011n PSOEk zeukan lehendakaritza hauteskunde bitxi batzuen ondorioz. Oso zaila suertatzen zitzaion PSOEri ikuspegi zabal bat mantentzea biktimen auziekin PPrekin gobernuan zegoelako. Baina sozialistek oso arerio latza zeukaten momentu horietan: errealitatea. Oso zaila da egunero ETAren biktimak bakarrik daudela saltzea, herri batean non guztiok daukagun lagun bat, bizilagun bat edo familiako bat nor torturatua izan den, preso izan den, edo azken hamarkadetan estatuaren biolentzia jasan duen. Errealitate hau borrokatzen saiatu ziren, baina ezinezkoa suertatu zitzaien. Eta testuinguru horretan martxoak 3ko biktimei omenalditxo bat egin zieten nolabait biktima mota hauek ere kontutan hartzen zituztela frogatzeko.

Zer gertatu zen 2006ko martxoak 3an 30. urteurreneko ospakizunetan?
Oso urtemuga berezia izan zen hori, Lluis Llach etorri behar zelako kontzertu bat ematera egun horretan. Betidanik martxoaren 3a sarraskia salatzeaz aparte beti egokitzen zen egungo aldarrikapen ezberdinetara, 1976an zegoen espiritua bizirik mantentzeko asmoz. Baina aste horretan, bi euskal preso kartzelan hil ziren. Horregatik bi euskal preso bi kartzela ezberdinetan hain denbora gutxian hilik agertzean (gainera jakiten ez ziren arrazoiengatik) erabaki genuen martxoaren 3ak elkartasuna eskainiko ziela bi presoen familiei.
Beraz manifestaldian erabaki zen presoen bi argazki ateratzea ikurrina batekin batera, bi hilketetan gertatu zenaren egia aldarrikatuz. Bertsio ofizialak (bai Espainiarena eta bai Euskadikoa) preso horiek hilda zeudela eta haien inguruan ezin zela aldarrikapenik egin esan zuen. Honek berriro ere agerian utzi zuen nola batzuk foku guztiak jasotzen zituzten sufrimenduaren beste aldeak inongo onarpenik jasotzen ez zuen bitartean.
Hau dela eta egun osoan zehar oso giro korapilatsua egon zen (goizeko kontzentrazioan kargak egon ziren adibidez). Juan José Ibarretxek eta Javier Balzak (barne-sailaren burua) arratsaldeko manifestaldia gelditu geldi zuten bi argazki horiek eramateagatik. Denbora batez geldituta izan ondoren, kargatzen hasi ziren aitzakia horrekin manifestaldia desegin zutelarik. Honek suposatu zuen 1976ean poliziaren biktimak izan zirenak 30 urte geroago berriro ere kolektibo honen biolentzia jasan behar izatea eta gainera gero akusatu bezala epaitegietara joan behar izatea erresistentziagatik.

Ez duzue uste Martxoaren 3ko borrokaren barruan beste borroka mota batzuk sartzea elkartearen lana kaltetu dezakeela?
Ez. 2006ko kasuan bi alderdirengatik batu ginen aldarrikapen horretara: zigorgabetasuna salatzeko eta eskubide sozial eta askatasunen defentsan ateratzeko. Guretzat Martxoaren 3ko espiritua urtero indarberritzen da gaur egungo eguneroko borroken bidez, eta hori islatzen dugu beste borroka batzuekin batzerakoan.

Uste duzue EAJ berriro gobernuan sartzea zerbait aldatuko duela Martxoaren 3ko borrokan?
Gobernuan dagoen partidua baino, fase politikoek aldatzen dutela uste dut. Oraingo parlamentuan sektore politiko guztiak ordezkatuta egotea oso garrantzitsua da lehen komentatu dudan errealitatea hobeto ordezkatuta geratzen delako. Eta hau dela eta EAJ mapa politiko berri honen barruan errealitate berri honi aurre egin behar duela argi dago.

San Francisco elizako mural oroigarriak kendu dituzte eta udalari eta apezpikutzara behin-betiko oroigarri bat jartzea eskatu duzue. Baina ezezkoa eman dizuete. Zer pentsatzen duzue horren inguruan?
Elkarteak erabaki zuen horrelako hika-mikatan ez zela sartuko. Horregatik, erabaki genuen polemika hau erabiltzea behin-betiko oroigarri bat eskatzeko. Azkenean lortu dugu udaleko indar politiko guztiak onartzea eskaera hau. Honekin lortu nahi duguna Gasteizera datorren edonork zer gertatu zen irakurtzea da. Momentuz esan digute guk proposatu ditugun gauzak jarriko dituztela hurrengo asteetan. Hau guretzat beste garaipen izugarri bat izango litzateke guretzat.

Liburu bat aurkeztu zenuten otsailaren bukaeran. Zertaz doa? Zer aurreratu daiteke edukitik?
Amparo Lasheras 25. Urtemugan liburu bat egin zuen. Orain egin duguna, handiketa, zuzenketa eta aldaketa batzuekin birkaleratzea izan da. Horrez gain, Lluis Llachen La revolta permanent liburuarekin batera salmentan jarri dugu, guretzat oso lan garrantzitsua baita.

iruzkinik ez:

Argitaratu iruzkina

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...